Maymun Çiçeği Virüsü Pandemi Etkisi Yaratır Mı?

Aşılama sayesinde dünyada çağdaş tıp tarafından büsbütün ortadan kalkan birinci ve tek enfeksiyon hastalığıydı. 1970’li yıllarda Çiçek hastalığı ortadan kaldırıldı. Lakin Afrika kıtasında 1970’li yılların başında Çiçek hastalığına benzeri hadiseler tanımlandı. Daha sonra bu hastalık Dünya Sıhhat Örgütü tarafından Monkeypox virüs isminde Çiçek hastalığı virüsü (smallpox)’ne benzeri öteki bir virüs olduğu tespit edildi. 2003 yılına kadar Afrika kıtasına hudutlu olan hadiseler Amerika Birleşik Devletleri ve birtakım Avrupa ülkelerinde de görülmeye başlandı. 2022 yılındaki salgında İngiltere’de Nijerya seyahati olan 9 Mpox hadisesi tespit edildi.

Hayvanlardan Bulaşma Mümkünlüğü Çok Yüksek!

            Batı ve Orta Afrika’daki salgınlar sıçanlara, tavşanlara, sincaplara, maymunlara, kirpilere ve ceylanlara maruz kalmayla ilişkilendirilmiştir. Uzak tropikal yağmur ormanlarının sakinleri, bu hayvanları yakalarken, keserken ve/veya yiyecek için hazırlarken direkt temas yoluyla enfekte olabilirler; yutma da enfeksiyonla ilişkilendirilmiştir. Bu çeşit kelamda “orman eti’nin tüketimi bilhassa tehlikelidir zira et ekseriyetle az pişmiş olur. Hastalığa bağlı Afrika’da %1-10 ortasında değişen vefat oranları bildirilirken, ABD’deki 2003 salgınında hiçbir mevt meydana gelmedi. 

Hastalığın Kuluçka Müddeti Ne Kadardır?

            Hastalığın kuluçka müddeti ortalama 12 gün olup 4-20 gün ortasında da olabilir. 

Hastalık semptomları Prodromal yahut döküntü öncesi basamakta (döküntü başlangıcından 1-4 gün önce) ateş çoklukla birinci semptomdur (genellikle 38,5-40,5 °C). Ateşli hastalığa ekseriyetle titreme, çok terleme, şiddetli baş ağrısı, sırt ağrısı, miyalji, halsizlik, iştahsızlık, bitkinlik, farenjit, nefes darlığı ve öksürük (balgamlı yahut balgamsız) eşlik eder. Lenf bezlerinde şişme, ateşten 2-3 gün sonra ortaya çıkar. 2003 salgınında hastaların %47’sinde boyun ve çene bölgelerinde birkaç santimetre çapında lenf düğümleri vardı. Ekzantem evresinde, birçok şahısta ateşin başlangıcından sonraki 1-10 gün içinde döküntü gelişir. Döküntü ekseriyetle yüzde başlar ve daha sonra bedenin geri kalanına yayılır. Tüm lezyonlar kabuklarını dökene kadar 2-4 hafta devam eder. 

            Hastalık çoklukla tabiatıyla sınırlanır; 2-4 haftada düzgünleşme meydana gelir. Afrika olaylarında vefat oranı %1-10’du ve vefat hastaların sıhhat durumu ve başka eşlik eden hastalıklarla alakalıydı. 2003 ABD salgınında mevt bildirilmedi. Hastalar hastalığın ateşli evresinde çoklukla kendilerini makus hissederler; bu nedenle destekleyici bakımla birlikte yatak istirahati gerekebilir. Daha şiddetli hadiselerde hastaneye yatış gerekebilir. Acil kullanım onayı alan bir aşı mevcuttur. Bu hastalığın çiçek virüsüne benzerliği nedeniyle 1970’li yıllardan evvel çiçek aşısı yaptırmış olanlar hastalığa karşı daha dirençli olduğu düşünülmektedir.

Hastalıktan Korunmak İçin Ne Yapmalıyız?

Akdeniz diyeti ile beslenin, Kapalı alan kalabalıklarından, sigara ve alkolden uzak durun, fizikî olarak etkin olun, dostluklar kurun, erişkin yaş aşılamaları için hekiminize başvurmayı unutmayın. Sıhhatle kalın.

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı